به قطع و یقین یکی از عوامل مهمی که باعث جهش کوانتمی در دقت چشم گیر موشکهای بالستیک ایران شد، استفاده از ژیروسکوپهای فیبر نوری بود که ایران را جزو معدود کشورهای دارای این تکنولوژی کلیدی کرد. در سال ۱۸۱۷ میلادی برای اولین بار ریاضیدان، فیزیکدان و منجم آلمانی یوهان بوننبرگر جایروسکوپ مکانیکی را طراحی کرد. ویژگی جالب جایروسکوپهای مکانیکی این است که نیروهای خارجی که به جسم وارد میشوند هیچ گونه تاثیری نسبت به محور چرخش ندارند، به عبارت دیگر همیشه میتوان یک رفرنس ثابت جدای از اینکه چقدر نیرو به جسم وارد بشود، وجود داشته باشد. در گیف میتونید این وضعیت را بهتر درک کنید. جایروسکوپهای مستقر در موشک ها با جایروسکوپهای مکانیکی بسیار متفاوت هستند و در آنها در نوع جدیدشان از فوتونها به جای اجزای مکانیکی استفاده میشوند. همون طور که در تصویر بالا میبینید، در جایروسکوپیهای فیبر نوری، دو فوتون در فیبر نوری در دو جهت مخالف آزاد میشوند. اگر به این جسم که فیبر نوری روش سوار هست، نیرویی از خارج وارد نشود، این دو فوتون دقیقا در یک زمان پس از چرخش در یک نقطه از پیش تعیین شده به یکدیگر می رسند. اگر نیروی از خارج وارد بشود، این باعث می شود که مسیر برای یکی از فوتونها طولانی تر شده و بدین سبب شاهد یک اختلاف زمان در رسیدن فوتونها در نقطه از پیش تعیین شده، باشید! سپس سیستم از روی این اختلاف فاز، می تواند حساب کند که چقدر نیرو وارد شده و به چه اندازه اصلاح در حین پرواز برای محور تحت تاثیر قرار گرفته نیاز است. این اختلاف فاز در زمان رسیدن فوتونها به نقطه از پیش تعیین شده را میتوان در قالب پدیده کلاسیک سانیاک حساب کرد. این نوع ژیروسکوپها اصولا (اگر با کیفیت خوب ساخته بشوند) بسیار دقیق هستند و حتی در زیردریاییها که مسافتهای بسیار طولانی را زیر آب طی میکنند، مورد استفاده قرار میگیرند! دقت را هم میتوان با افزایش طول و قطر فیبر نوری بسیار افزایش داد. از فوائد دیگر این سیستم میتوان به مقاوم بودن آن نسبت به لرزه و شوک شدید اشاره کرد که مخصوصا در موشکهای بالستیک بسیار کلیدی است! برخلاف جایروسکپهای مکانیکی که از اجزای متحرک استفاده میکنند که ممکن بر اثر یک تکان قوی آسیب ببینند، ژیروسکوپهای فیبر نوری هیچ گونه اجزای مکانیکی و متحرکی ندارند اما نیاز به کالیبر شدن دقیق پیش از استفاده دارند. خوشبختانه این سیستم ناو بری هدایت اینرسی در کشور طراحی و تولید میشود که خود گام بلندی در صنعت نظامی در همهٔ سطوح محسوب میشود.
نوشته های مشابه
همچنین ببینید
بستن - برد موشک جدید سامانه مهلک پدافندی سوم خردادجمعه, 23 سپتامبر 2022